Μια δραστηριότητα/σενάριο για την τάξη, που εστιάζει σε θέματα που σχετίζονται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τη μισαλλοδοξία, τον δημοκρατικό διάλογο και τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά

Αυτή η δραστηριότητα διερευνά μια διαμάχη σχετικά με την ανέγερση ενός νέου τζαμιού σε μια παραδοσιακά χριστιανική περιοχή μέσω της προσομοίωσης μιας συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου.

Μαθησιακοί Στόχοι

Με την συμμετοχή τους σε αυτή τη δραστηριότητα, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

2 – 2 ½ ώρες

Συντονιστής/τρια: Ένας ή δύο καθηγητές/τριες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Ομάδα-στόχος: 15-30 μαθητές και μαθήτριες, ηλικίας 12+

• Φύλλα χαρτιού για ετικέτες με ονόματα
• Χαρτοπίνακας/ πίνακας τάξης
• Ρολόι ή χρονόμετρο
• Μικρό καμπανάκι για τον «Δήμαρχο»

Φωτοτυπήστε τις κάρτες ρόλων του συνοδευτικού υλικού, την περιγραφή της υπόθεσης και τους κανόνες της συζήτησης (προαιρετικά). Το συνοδευτικό υλικό επισυνάπτεται/έχει μεταφραστεί στα ελληνικά στο πλαίσιο της παρούσας δραστηριότητας του έργου D@S.

Ετοιμάστε ετικέτες με ονόματα για τα διάφορα κόμματα/ομάδες που θα εκπροσωπηθούν στη συνάντηση.

Καταγράψτε τους διάφορους ρόλους στον πίνακα, ώστε να τους βλέπουν όλοι και όλες.

Βεβαιωθείτε ότι έχετε έναν χώρο για τη «συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου» και ξεχωριστούς χώρους για τις διάφορες ομάδες, ώστε να μπορούν να συζητήσουν τη θέση τους εκ των προτέρων ή να πραγματοποιήσουν συναντήσεις με άλλες ομάδες.

Μεθοδολογία – Βήματα υλοποίησης για το εκπαιδευτικό προσωπικό

Διαβάστε την περιγραφή της υπόθεσης στο συνοδευτικό υλικό (ακολουθεί στα ελληνικά). Εξηγήστε ότι όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες είναι πολίτες του Sleepyville (μπορείτε να δώσετε και κάποιο άλλο όνομα στην φανταστική σας πόλη ή στο φανταστικό σας χωριό π.χ. Υπνούπολη) και προβληματίζονται σχετικά με το αν πρέπει να χτιστεί ένα νέο τζαμί σε ένα κομμάτι εγκαταλελειμμένης δημοτικής έκτασης.

Δείξτε στους μαθητές και τις μαθήτριες τον κατάλογο των διαφορετικών ρόλων και ζητήστε από όλους και όλες να επιλέξουν ένα ρόλο για τον εαυτό τους, βοηθώντας όπου χρειάζεται. Μοιράστε τις κάρτες ρόλων και την περιγραφή της υπόθεσης και υποδείξτε πού μπορούν να συνεδριάζουν τα άτομα και οι ομάδες εκ των προτέρων και πού θα πραγματοποιηθεί αργότερα η «συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου».

Εξηγήστε τους κανόνες συζήτησης που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης.

Εξηγήστε ότι θα υπάρχουν 30 λεπτά πριν από την πραγματική συνεδρίαση, ώστε οι πολίτες να μπορούν να γνωρίσουν άλλους πολίτες, να προετοιμάσουν τι θέλουν να πουν και να αποφασίσουν πώς θα ψηφίσουν! Πείτε τους ότι η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου θα διαρκέσει 40 λεπτά και ότι μπορεί να υπάρχει πολύ λίγος χρόνος για τοποθετήσεις και ομιλίες λόγω του αριθμού των ατόμων που θα παρευρεθούν. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να προσπαθήσουν να προετοιμάσουν μόνο ένα ή δύο κύρια σημεία που θέλουν να αναφέρουν.

Χρησιμοποιήστε τη φάση της προετοιμασίας για να διαμορφώσετε το χώρο για τη «Συνάντηση του Συμβουλίου». Ιδανικά οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες θα πρέπει να κάθονται σε ημικύκλιο ή σε σχήμα «πέταλο», με τον Δήμαρχο σε κεντρική, ελαφρώς υπερυψωμένη θέση. Τα κόμματα ή οι ομάδες θα πρέπει να μπορούν να κάθονται μαζί, και θα πρέπει να τοποθετήσετε τα καρτελάκια με τα ονόματά τους μπροστά στις θέσεις τους.

Μετά από 30 λεπτά, καλέστε τους πολίτες για τη συνεδρίαση (ή ζητήστε το από τον/την Δήμαρχο να συγκαλέσει το συμβούλιο). Αυτός/αυτή θα πρέπει να υπενθυμίσει στους πολίτες τους βασικούς κανόνες της συζήτησης και να εκφωνήσει μια σύντομη ομιλία για να ξεκινήσει η συνεδρίαση.

Στο τέλος της συνεδρίασης, μετά από 40 λεπτά, ο/η δήμαρχος θα πρέπει να ζητήσει ψηφοφορία. Όταν καταμετρηθούν οι ψήφοι και ανακοινωθεί το αποτέλεσμα, θα πρέπει να ανακοινώσετε το τέλος της δραστηριότητας και να καλέσετε τους μαθητές και τις μαθήτριες να σχηματίσουν με τις καρέκλες τους έναν κύκλο για να γίνει ο απολογισμός και η αξιολόγηση της δραστηριότητας.

Ξεκινήστε τον απολογισμό της δραστηριότητας χαιρετώντας όλους και όλες με τα πραγματικά τους ονόματα ή χρησιμοποιώντας άλλη τεχνική που επιτρέπει στους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες να εγκαταλείψουν τους ρόλους που είχαν αναλάβει κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αυτό είναι σημαντικό να γίνει πριν από την έναρξη της αξιολόγησης.

Ρωτήστε τους μαθητές και τις μαθήτριες τι αισθάνονται για τη διαδικασία στην οποία μόλις συμμετείχαν. Ενδεικτικές ερωτήσεις:

• Σας εξέπληξε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας; Αντανακλούσε τη θέση του προσώπου που υποδυόσασταν;
• Πόση επιρροή πιστεύετε ότι είχατε εσείς (με τον ρόλο σας) στο αποτέλεσμα;
• Η αλληλεπίδραση με άλλα άτομα ή ομάδες σας έκανε να αλλάξετε την προσέγγιση ή τη στάση σας απέναντι στο υπό συζήτηση θέμα;
• Πόσο εύκολο ήταν να ταυτιστείτε με τον ρόλο σας; Γιατί ή γιατί όχι;
• Πιστεύετε ότι αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να προκύψει στην πραγματική ζωή; Μπορείτε να σκεφτείτε παρόμοιες περιπτώσεις;
• Πώς θα αντιδρούσατε εάν η υπόθεση αυτή προέκυπτε στην πόλη/τον τόπο διαμονής σας; Άλλαξε καθόλου τη στάση σας η δραστηριότητα αυτή;
• Πως αντιλαμβάνεστε το δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας;
• Γνωρίζετε κάποια περίπτωση στην ιστορία (ή σήμερα) κατά την οποία το δικαίωμα αυτό έχει καταπατηθεί;
• Γιατί πιστεύετε ότι η θρησκευτική ελευθερία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα;
• Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι το δικαίωμα αυτό τηρείται στην κοινότητά σας;

Εάν είναι δυνατόν, υλοποιήστε αυτή τη δραστηριότητα μαζί με έναν ή μία συνάδελφο, ώστε να είστε σε θέση να απαντάτε σε ερωτήσεις και να συντονίζετε ταυτόχρονα κάθε βήμα της δραστηριότητας.

Αν θέλετε και μπορείτε, διαθέστε περισσότερο χρόνο, ιδίως για την συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, ώστε  οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες να έχουν την ευκαιρία να απαντήσουν στα σχόλια των άλλων.

Μπορείτε επίσης να κατανείμετε τους ρόλους εκ των προτέρων ή να τους κατανείμετε τυχαία, προκειμένου να εξοικονομήσετε χρόνο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης.

Κατά τη φάση της προετοιμασίας, μπορεί να είναι χρήσιμο να ελέγξετε αν οι συμμετέχοντες/ουσες αξιοποιούν τον χρόνο για να γνωρίσουν άλλα άτομα/ομάδες ή για να σχεδιάσουν τι πρόκειται να πουν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης.

Κατά την ανάθεση των ρόλων, σημειώστε ότι ο ρόλος του/της δημάρχου είναι πολύ απαιτητικός και ότι το άτομο που τον υποδύεται θα πρέπει να αισθάνεται αυτοπεποίθηση για τη διευκόλυνση της συνεδρίασης και – αν χρειαστεί – να διακόπτει τη συζήτηση για να δώσει το λόγο σε όλους και όλες.

Φροντίστε να συζητήσετε με το άτομο που θα υποδυθεί τον/την δήμαρχο από πριν, ώστε να ξέρει τι πρέπει να κάνει κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Στη συνέχεια, είναι σκόπιμο να προσπαθήσετε να αφήσετε το συντονισμό της συζήτησης εξ ολοκλήρου στο άτομο που υποδύεται τον/την Δήμαρχο, τόσο για να νιώσει την εμπιστοσύνη σας όσο και για να σεβαστούν οι άλλοι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες τις αποφάσεις του/της και να μην κοιτάζουν προς το μέρος του δασκάλου ή της δασκάλας.

Φυσικά, αν προκύψουν δυσκολίες, μπορεί να χρειαστεί να παρέμβετε κατά τη διάρκεια της προσομοίωσης. Θα πρέπει, ωστόσο, να προσπαθήσετε να το κάνετε χωρίς να υπονομεύσετε το κύρος του μαθητή ή της μαθήτριας που υποδύεται τον/την Δήμαρχο.

Εάν η προσομοίωση ξεφύγει από τον έλεγχο -για παράδειγμα, επειδή οι συμμετέχοντες/ουσες ξεφεύγουν από το θέμα ή επινοούνται νέες πληροφορίες – ή εάν το Συμβούλιο βρεθεί σε αδιέξοδο και δεν μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία, καλό είναι να επισημάνετε ότι αυτό μπορεί να αντικατοπτρίζει ένα αντίστοιχο αποτέλεσμα και στην πραγματική ζωή και δεν σημαίνει ότι η δραστηριότητα έχει αποτύχει. Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε στο πλαίσιο της τελικής αξιολόγησης για να συζητήσετε τη δυσκολία επίτευξης συμφωνίας σε τέτοια θέματα.

 Κατά τη διάρκεια του απολογισμού, είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσετε να αποφύγετε την επανάληψη της προσομοίωσης. Τα άτομα πρέπει να προσπαθήσουν να αποστασιοποιηθούν από το ρόλο που έπαιξαν στη δραστηριότητα, προκειμένου να μπορέσουν να αναστοχαστούν σωστά για όσα διαδραματίστηκαν. Θα πρέπει να τους βοηθήσετε να ανατρέξουν στην προσομοίωση ως αυτόνομες οντότητες και όχι με τους υποτιθέμενους ρόλους τους.

Συζητήστε πτυχές της ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας και εντάσεις που έχουν εμφανιστεί στη χώρα σας. Κρίσιμα περιστατικά (case stories) στις ειδήσεις μπορούν να αποτελέσουν καλή αφορμή, ιδίως για συζήτηση σε μικρές ομάδες.

Προσαρμοσμένο από:

Compass: Manual for Human Rights Education with Young People, Council of Europe, https://www.coe.int/en/web/compass/a-mosque-in-sleepyville

Σημείωση: Το εκπαιδευτικό υλικό του Compass είναι διαθέσιμο σε πολλές γλώσσες.