Een op scenario’s gebaseerde activiteit die leerkrachten helpt manieren te vinden om conflicten op school aan te pakken

Een op een scenario gebaseerde activiteit voor leerkrachten/schooldirecteuren/schoolpersoneel (en/of zelfs ouders), waarbij in tweetallen (of kleine groepen) wordt gewerkt en plenair wordt gediscussieerd. Het doel is om het bewustzijn over ruzies en gewelddadige incidenten op school te vergroten en capaciteit op te bouwen om dergelijke gevallen te voorkomen en erop te reageren.

Doelstellingen

50-70 minuten

Facilitator: Een of meer opleiders van instructeurs/trainers

6-15 volwassen leerlingen – leerkrachten/personeel of zelfs ouders

Klassenomgeving: 

• Hand-out van het casestudiescenario (hier beschikbaar in printformaat) – één hand-out per team

• Schoolbord of papier en markers 

E-leeromgeving: 

• Inschakelen van break-out rooms waarmee je je online vergadering kunt opsplitsen in aparte sessies (afhankelijk van het platform dat je gebruikt, bijv. Zoom of Webex kun je klikken voor de instructies).
• Whiteboardfunctie waarmee je een whiteboard kunt delen met de andere deelnemers (afhankelijk van het platform dat je gebruikt, bijv. Zoom of Webex, kun je zoeken naar de instructies).
• In een online omgeving kun je ook een gedeelde Google .doc of dropbox gebruiken. Instructies voor het delen van bestanden vanaf Google Drive https://support.google.com/docs/answer/2494822. Instructies voor het maken van een Dropbox Paper-document

https://help.dropbox.com/files-folders/paper/create-doc

Methodologie – stappen voor de facilitator

1. Leg het doel van de oefening uit aan de deelnemers. Bijvoorbeeld: “Tijdens deze activiteit bespreken we ruziescenario’s/scenario’s van gewelddadige incidenten (echt of denkbeeldig) die op jullie school plaatsvinden en denken we kritisch na over hoe we hierop kunnen reageren en hoe we ze kunnen voorkomen.” 
2. Het is ook belangrijk om basisregels op te stellen. Je kunt bijvoorbeeld aan de volwassen leerlingen uitleggen dat dit een veilige open ruimte is, waar ieders inbreng evenveel gewaardeerd wordt, en dat geen enkel idee slecht is zolang we elkaar respecteren.
3. Verdeel de deelnemers in tweetallen of kleine groepjes (maximaal 3-4 personen).
4. Geef elk tweetal (of kleine groep) de volgende inleiding om hun eigen casus/scenario te ontwikkelen (er is ook een hand-out beschikbaar):

“Op onze school zijn er vaak/van tijd tot tijd ruzies en geweldsincidenten. Jongens en meisjes, kinderen uit andere landen, fans van rivaliserende teams, leerlingen met verschillende sociaaleconomische achtergronden of ………. (je mag zelf verder invullen) hebben vaak verbale of fysieke conflicten met elkaar en soms spreken ze zelfs af om te “vechten” tijdens de pauzes of na schooltijd. De redenen achter deze incidenten zijn……. Als gevolg hiervan,……..”

5. Vraag alle tweetallen om hun scenario’s uit te werken op basis van hun persoonlijke ervaring, kennis en meningen. In elk geval moeten de deelnemers één scenario beschrijven en de redenen achter het conflict en de gevolgen ervan uitleggen. De volgende vragen worden gegeven om de groepen te helpen: 

• Wat is er aan de hand?

• Wie is betrokken bij dit conflict en wie wordt erdoor getroffen? 

• Wat zijn de redenen achter dit conflict? 

• Wat zijn de gevolgen?

Je kunt persoonlijke groepsdiscussies houden in klasomgevingen of online groepsdiscussies/break out rooms of zelfs persoonlijke/privéberichten naar elkaar sturen in een e-learningomgeving.

6. Geef elk paar/team 15-20 minuten om zich voor te bereiden.
7. Vraag aan alle tweetallen/groepen om één woordvoerder aan te wijzen en hun gedachten/antwoorden over hun taak te presenteren. Geef ze 5 minuten om te presenteren. 
8. Als begeleider kun je, nadat alle presentaties zijn afgerond, een discussie starten over de kwesties die voortkomen uit de gepresenteerde conflicten/gewelddadige incidenten. 

• Wat zijn de gevoelens van de groepen die betrokken zijn bij het conflict en van de leerling-waarnemers en de leerkrachten? 
• Wat is de omgeving van de school? 
• Kunnen we zeggen dat in zo’n omgeving de mensenrechten van iedereen worden gerespecteerd? 
• Wie kan er iets doen om deze situatie te veranderen?
• Wat moet er gebeuren?

Zoek naar ideeën en oplossingen, hetzij individueel – op het niveau van de leerkrachten – of collectief, op het niveau van de schoolgemeenschap, maar vermeld ook zeker de rol van het gezin, de lokale autoriteiten, maatschappelijke organisaties, de media, enz.

Als begeleider aantekeningen maken met basisrichtlijnen en goede praktijken om soortgelijke incidenten op school te voorkomen en erop te reageren.

Als begeleider kun je de groep voorbeelden geven van effectieve manieren om conflicten op te lossen op basis van democratische en collectieve acties die op schoolniveau worden ontworpen en uitgevoerd met de actieve bijdrage van leerlingen. Dit kunnen participatieve sport- en onderwijsprogramma’s zijn, studentencampagnes, interculturele festivals met muziek, eten, etc., activiteiten waarbij ouders, voogden, leerkrachten en leerlingen betrokken zijn, en andere acties die vreedzame oplossingen bieden en democratische dialoog, mensenrechten, samenwerking en inclusie bevorderen.

• Hoe voelde je je toen je de activiteit deed?
• Wat was een van de uitdagingen bij het uitvoeren van deze activiteit?
• Wat was één positief ding dat gebeurde tijdens de uitdaging?
• Hoe voel je je na deze activiteit?

De activiteit is gebaseerd op:

Activiteit “Sociale mobilisatie – Casestudy” van de Raad van Europa (2021, p.30). BEHANDELING VAN CONTROVERSIE IN SCHOOLS DOOR MENSENRECHTEN EN CITIZENSHIP ONDERWIJS: Vreedzame coëxistentie en communicatie, conflictoplossing, sociale mobilisatie. Een onderwijstoolkit voor docenten. Ontwikkeld in het kader van het project “Sharing Knowledge, Handling Controversy in Schools of Greece, North Macedonia and Bulgaria”. Auteurs: A. Telliou, K. Pantziou, A. Radevska, G. Decheva, T. Hristova, sept. 2021. https://skhc.antigone.gr/wp-content/uploads/2021/11/SKHC-Toolkit_ENG_FINAL.pdf

Universiteit van Washington School of Social Work. (2011). Omgaan met moeilijke situaties in de klas.

https://socialwork.uw.edu/sites/default/files/sswfiles/teaching/Dealing%20With%20Difficult%20Classroom%20Situations%202011.pdf