Μια στρατηγική επικοινωνίας που ενθαρρύνει τον μεταγνωστικό αναστοχασμό και την ανάλυση

Το «Think-Pair-Share-Square» είναι μια δραστηριότητα για εκπαιδευτικούς/ διευθυντές-τριες και προσωπικό σχολείων (και/ή ακόμη και γονείς). Οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες θα εργαστούν ατομικά, σε ζεύγη και μετά σε ομάδες των τεσσάρων και σε ολομέλεια με στόχο τη χαρτογράφηση και την ευαισθητοποίηση σχετικά με αμφιλεγόμενα θρησκευτικά και ηθικά ζητήματα στο σχολείο, καθώς και την ανάπτυξη ικανοτήτων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων.

Μαθησιακοί Στόχοι

40-60 λεπτά

Συντονιστής/τρια: Ένας ή περισσότεροι εκπαιδευτές-τριες εκπαιδευτών
Ομάδα – στόχος: 16-20 ενήλικες εκπαιδευόμενοι/ες (εκπαιδευτικοί/προσωπικό σχολείου ή ακόμη και γονείς)

• Φύλλο χαρτιού με το θέμα και τις ερωτήσεις προς διαπραγμάτευση – ένα φυλλάδιο ανά συμμετέχοντα/ουσα
• Πίνακας και μαρκαδόροι

• Ενεργοποίηση online «αιθουσών» που σας επιτρέπει να δημιουργησετε ομάδες και ξεχωριστές συνεδρίες (ανάλογα με την πλατφόρμα που χρησιμοποιείτε, π.χ. Zoom ή Webex, μπορείτε να δείτε τις σχετικές οδηγίες).
• Online «ασπροπίνακας» για σημειώσεις που εμφανόζονται ταυτόχρονα σε όλη την ομάδα (ανάλογα με την πλατφόρμα που χρησιμοποιείτε, π.χ. Zoom ή Webex, μπορείτε να αναζητήσετε τις οδηγίες).
• Εναλλακτικά, σε διαδικτυακό περιβάλλον μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κοινόχρηστο έγγραφο στο Google .doc ή στο dropbox. Βλ. οδηγίες για τον τρόπο κοινής χρήσης αρχείων από το Google Drive και οδηγίες σχετικά με τον τρόπο δημιουργίας ενός εγγράφου Dropbox Paper).

Μεθοδολογία – Βήματα υλοποίησης για το εκπαιδευτικό προσωπικό

Εξηγήστε στην ομάδα τον στόχο της άσκησης. Για παράδειγμα: «Κατά τη διάρκεια αυτής της δραστηριότητας, θα συζητήσουμε πραγματικές περιπτώσεις συγκρούσεων που έλαβαν χώρα στο σχολείο σας και θα σκεφτούμε κριτικά για το πώς μπορούμε να αντιδράσουμε και να τις αποτρέψουμε».

Ο συντονιστής ή η συντονίστρια ανακοινώνει το θέμα και το δίνει επίσης γραπτώς (προαιρετικά) σε κάθε συμμετέχοντα και συμμετέχουσα.

«Ποιο ήταν το πιο δύσκολο/προκλητικό/αμφιλεγόμενο θέμα θρησκευτικού ή ηθικού περιεχομένου που αντιμετωπίσατε στην καριέρα σας. Ποια ήταν τα αίτια, ποια ήταν η λύση που δόθηκε; Θα το χειριζόσασταν διαφορετικά σήμερα;».

Κάθε άτομο έχει δύο λεπτά για να ανακαλέσει στη μνήμη του και να σκεφτεί ξανά αυτό που ρωτήθηκε.

Δημιουργήστε ζευγάρια και δώστε πέντε λεπτά για να συζητήσουν/ ανταλλάξουν εμπειρίες και σκέψεις σχετικά με το θέμα.

Στη συνέχεια, δημιουργήστε ομάδες των τεσσάρων ατόμων και αφήστε δέκα λεπτά για να ανταλλάξουν πάλι εμπειρίες και απόψεις. Κάθε ομάδα θα πρέπει να επιλέξει την πιο χαρακτηριστική ιστορία για να την παρουσιάσει στην ολομέλεια.

Ζητήστε από όλες τις ομάδες να ορίσουν έναν ή μία εκπρόσωπο και να παρουσιάσουν την υπόθεση και τις σκέψεις τους σχετικά με αυτήν. Δώστε τους 3 λεπτά για να παρουσιάσουν.

Ως συντονιστής/τρια, αφού ολοκληρωθούν όλες οι παρουσιάσεις, μπορείτε να ξεκινήσετε μια συζήτηση με επίκεντρο τα ζητήματα που προέκυψαν από τις παρουσιαζόμενες περιπτώσεις.

• Ποιες ήταν οι συνθήκες υπό τις οποίες εξελίχθηκε κάθε περίπτωση/ πρόβλημα;
• Ποιες ήταν οι συνέπειες για την τάξη/σχολική κοινότητα;
• Με ποιους τρόπους αντιμετωπίστηκε;
• Τι πήγε καλά, τι πήγε στραβά και γιατί;
• Τι θα μπορούσε να γίνει με καλύτερο τρόπο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών;

Αναζητήστε ιδέες και λύσεις είτε ατομικά είτε συλλογικά, στο επίπεδο της σχολικής κοινότητας, αλλά φροντίστε επίσης να συζητήσετε το ρόλο της οικογένειας, των τοπικών αρχών, των θρησκευτικών κοινοτήτων, των μέσων μαζικής ενημέρωσης κ.λπ.

Ως συντονιστής/τρια, κρατήστε σημειώσεις, δημιουργώντας βασικές κατευθυντήριες γραμμές και καλές πρακτικές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση παρόμοιων περιστατικών σε σχολικά περιβάλλοντα.

Ο συντονιστής/η συντονίστρια μπορεί να φέρει στην ομάδα παραδείγματα αποτελεσματικών τρόπων επίλυσης συγκρούσεων που βασίζονται σε δημοκρατικές και συλλογικές δράσεις, οι οποίες σχεδιάζονται και εφαρμόζονται σε σχολικό επίπεδο με την ενεργό συμβολή των μαθητών/τριών.

Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, διαθρησκευτικές και διαπολιτισμικές δραστηριότητες, όπως φεστιβάλ μουσικής ή φαγητού, διαθρησκευτικές ημέρες, μαθητικές εκστρατείες, δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν γονείς, κηδεμόνες, εκπαιδευτικοί και μαθητές/τριες, εκπρόσωποι τοπικών θρησκευτικών αρχών κ.α. που παρέχουν ειρηνικές λύσεις και προωθούν τον δημοκρατικό διάλογο, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη συνεργασία και την συμπερίληψη.

• Πώς αισθανθήκατε κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
• Πώς αισθανθήκατε ακούγοντας τις εμπειρίες άλλων συναδέλφων;
• Ποιες αλλαγές έχουν επέλθει στον τρόπο σκέψης σας;
• Τι νομίζετε ότι κερδίσατε από αυτή τη δραστηριότητα;

Πρόκειται για μια παραλλαγή του Think-Pair-Share, μιας δραστηριότητας που εισήγαγε για πρώτη φορά ο Frank Lyman, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Maryland, το 1981:

Lyman, F. (1981). “The responsive classroom discussion.” In Anderson, A. S. (Ed.), Mainstreaming Digest. College Park, MD: University of Maryland College of Education. 

Lyman, F. T. (1992). “Think-Pair-Share, Thinktrix, Thinklinks, and weird facts. An interactive system for cooperative learning”. In N. Davidson & T. Worsham (Eds.), Enhancing thinking through cooperative learning (pp. 169–181). New York: Teachers College Press.